Męty w oku: czym są i jak sobie z nimi radzić

Czym właściwie są męty w oku?

Męty powstają w wyniku zmian w ciele szklistym – galaretowatej substancji wypełniającej wnętrze gałki ocznej. Z wiekiem ciało szkliste staje się bardziej płynne, a włókna kolagenowe zaczynają się zlepiać, tworząc grudki i włókienka. To właśnie one rzucają cień na siatkówkę, co sprawia, że widzimy je jako ciemne punkty czy nitkowate struktury. U jednych przyjmują formę kropek, u innych przypominają pajęczą sieć lub półprzezroczyste smugi przesuwające się wraz z ruchem oka.

Najczęstsze przyczyny i czynniki ryzyka

Choć proces starzenia jest głównym powodem pojawiania się mętów, istnieje kilka innych czynników zwiększających ryzyko:

• Krótkowzroczność (myopia). Im większa wada wzroku, tym większa podatność na zmiany w ciele szklistym i ryzyko odwarstwienia siatkówki.

• Cukrzyca. Choroba ta sprzyja krwotokom do ciała szklistego i powstawaniu nowych mętów.

• Zabiegi chirurgiczne oka. Szczególnie operacja zaćmy czy wcześniejsze procedury laserowe mogą przyspieszyć proces zmian w oku.

• Urazy mechaniczne. Nawet drobne uszkodzenia gałki ocznej mogą prowadzić do pojawienia się mętów.

• Stany zapalne. Zapalenie wewnątrzgałkowe (uveitis) często powoduje uporczywe zaburzenia widzenia.

Kiedy męty są niegroźne?

W większości przypadków męty są naturalnym zjawiskiem i nie wymagają leczenia. Nasz mózg z czasem uczy się je ignorować, a dolegliwość staje się mniej dokuczliwa. Dla wielu osób to jedynie drobny dyskomfort, który nie wpływa istotnie na codzienne funkcjonowanie.

Objawy alarmowe – kiedy iść do okulisty?

Niektórych symptomów absolutnie nie wolno bagatelizować. Do lekarza należy zgłosić się natychmiast, jeśli pojawią się:

• nagły i gwałtowny wzrost liczby mętów,

• błyski świetlne w polu widzenia,

• ciemna zasłona przesuwająca się przed okiem,

• poczucie utraty fragmentu obrazu.

Takie objawy mogą świadczyć o pęknięciu lub odwarstwieniu siatkówki – to stan nagły, który bez szybkiej interwencji medycznej grozi trwałą utratą wzroku.

Metody leczenia mętów

Większość osób nie wymaga specjalistycznej terapii, jednak w ciężkich przypadkach rozważa się:

• Witrektomię. Chirurgiczne usunięcie ciała szklistego i zastąpienie go specjalnym płynem. Skuteczne, ale obciążone ryzykiem powikłań, takich jak infekcje czy zaćma.

• Laseroterapię. Rozbijanie mętów przy pomocy lasera. Może zmniejszyć ich widoczność, choć efekty bywają różne i istnieje ryzyko uszkodzenia siatkówki.

Zabiegi te stosuje się rzadko – wyłącznie w sytuacjach, gdy męty poważnie utrudniają życie pacjenta.

Jak radzić sobie z mętami na co dzień?

Choć trudno całkowicie się ich pozbyć, istnieją sposoby, aby złagodzić uciążliwość:

• Poruszanie oczami. Delikatne ruchy góra–dół lub na boki pomagają przesunąć męty poza centralne pole widzenia.

• Zdrowa dieta. Produkty bogate w kwasy omega-3, witaminę A, C i cynk wspierają zdrowie siatkówki.

• Unikanie używek. Szczególnie palenie papierosów przyspiesza proces starzenia oka i zwiększa ryzyko chorób plamki żółtej.

• Regularne badania. Kontrole okulistyczne po 40. roku życia są niezwykle ważne, zwłaszcza przy cukrzycy i wysokiej krótkowzroczności.

• Ochrona oczu. Stosowanie okularów ochronnych podczas pracy fizycznej czy sportów minimalizuje ryzyko urazów.

Podsumowanie

Męty w oku są najczęściej naturalnym elementem procesu starzenia i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Jednak nagłe ich nasilenie, błyski świetlne czy ciemna zasłona w polu widzenia to sygnały alarmowe, które wymagają natychmiastowej wizyty u specjalisty.

Świadomość przyczyn, odpowiednia profilaktyka oraz regularne badania okulistyczne pozwalają zmniejszyć ryzyko groźnych powikłań. Jeśli męty już się pojawią, właściwe strategie i zdrowy styl życia pomogą uczynić je mniej uciążliwymi. Najważniejsze, aby uważnie obserwować swój wzrok i reagować na wszelkie niepokojące zmiany – bo to właśnie zdrowe oczy w dużej mierze decydują o jakości naszego życia.